Томтор Мари Литовскай Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Литва-Балтийскай хоту Европа регионугар биллэр кыракый дойду. Бу үйэлэр тухары баар уһулуччулаах тыл уонна култуура төрөөбүт дойдута. Литовскай коммуникация өҥөтө аан дойду үрдүнэн үрдүк ирдэбиллээхтик туһаныллар буолан, глобальнай коммуникация сүҥкэн суолталаах.

Литовскай тыл былыргы тылынан ааҕыллар уонна 16 үйэ кинигэлэригэр аан бастаан суруллубута. Ол аата Европаҕа биир былыргы суруктаах тыл эбит. Бу тыл Балтийскай уонна нуучча тылларыгар латыш тылларыгар киирэр индоевропей тыл дьиэ кэргэнин Балтийскай салааларын сорҕотун быһыытынан биллэр. Литовскай тыл бу тыллары кытта уопсай тыл элбэх, холобур, дьүөрэлэһэр грамматика уонна тылдьыт саппааһа.

Матырыйааллары атын тылынан тылбаастыан баҕарар дьоҥҥо анал өҥөнү оҥорор хас да компаниялар бааллар. Профессиональнай тылбаасчыттар бары - юридическай докумуоннартан дьыалабыай тылбаастарга тиийэ толоруохтарын сөп. Ону таһынан сорох компаниялар английскай тылга официальнай докумуоннары тылбаастыылларын туруорсаллар. Үгүс литвнэй тылбаас сулууспалара медицинскэй уонна үп- харчы переводтарыгар идэтийэллэр, ону тэҥэ веб- сайттары уонна программанан хааччыйыыга.

Литовскай тылга тылбаас өҥөтүн биэрэр компанияны талыыга компанияҕа үлэлиир тылбаасчыттар уопуттаах уонна үчүгэйдик бас билэллэрэ улахан суолталаах. Тылбаас хаачыстыбата лингвистика чуолкай тылбаасчыттан эрэ буолбакка, кини бас билиититтэн культурнай нюанстартан уонна олохтоох диалектартан тутулуктаах.

Ордук улахан бырайыактарга үчүгэй түмүктэри хааччыйар кыахтаах переводчиктар бүтүн хамаандаларын хаҥатара барыстаах буолуон сөп. Ол эбэтэр тылбаасчыттар үлэлэрин бэйэ-бэйэлэрин бэрэбиэркэлииргэ, бэлэм бородууксуйаны саамай үрдүк стандартарыгар уонна хаачыстыбатыгар сөп түбэһэр диэн мэктиэлиир.

Юридическай докумуону эбэтэр веб- сайты көһөрөр наадалааҕыттан тутулуга суох, литовскай тылга көһөрүү идэтийбит өҥөлөрүн эһиги бырайыагы чуолкайдык уонна таһаарыылаахтык толоруоххутун сөп. Сөптөөх компанияҕа эргиллэн, эһиги тус сыаллаах аудиторияҕыт чахчы өйдөнүөхтээх үрдүк хаачыстыбалаах тылбааһы ылыаххытын сөп.

Литовскай тылынан ханнык дойдуларга этэллэрий?

Литва тылыгар сүрүннээн Литваҕа, ону таһынан Латвияҕа, Эстонияҕа, Польша сорох чаастарыгар уонна Калининград уобалаһыгар саҥараллар.

Литовскай тыл историята хайдаҕый?

Литовскай тыл историята Балтийскай региоҥҥа саҕаламмыта, 6500 с. д. э. диэри кини историческай силиһэ протодьоевропейскай тылыттан төрүттэммитэ, ол аата билиҥҥи Европа тыллара үксүлэрэ үгэс буолбут диэн ааҕыллар. Индоевропейскай группа биир саамай архыып тылларынан ааҕыллар, кини чугас аймахтара санскрит уонна латыын буолаллар.
Литовскай сурук- Бичик саамай былыргы холобурдара 16- с үйэҕэ ааҕыллаллар. Ол кэнниттэн лингвистэр уонна миссионердар оҥоһулуннулар, бу тылга сурук- Бичик тиһигин тэрийэр туһугар лингвистэр уонна миссионердар оҥоһулуннулар. Бу система 16- с үйэ ортотугар Мартинаас Мажвидаһынан эбии сайдыбыта. "Катехизис" диэн Литв тыла бастакы кинигэтэ 1547 с. бэчээттэммитэ.
18- с үйэттэн саҕалаан тыл грамматикатыгар, таба суруйууга уонна тылдьыкка улахан уларыйыылар таҕыстылар. Бу тыл элбэх тылы, чуолаан, атын славянскай уонна Германия тылларыттан киирбит. Сэбиэскэй кэмҥэ тыл аспектарын арыый уларыттылар, холобур, туохтуурдары судургутутуу судургутулунна.
Билигин Литва тылыгар 3 мөлүйүөнтэн тахса киһи этиллэр. Бу эмиэ Европа союһун официальнай тылларыттан уонна Литваҕа, Латвияҕа уонна холбоһуктаах Нациялар тэрилтэлэриттэн биирдэстэрэ.

Саха тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Адмас Якштас (1895-1975) - литература историга, филолог уонна суруйааччы, литература уонна кини стандартизацията сайдарыгар биир сүҥкэн дьайыылаах фигура этэ.
2. Йонас Яблонскай (1860-1930) - лингвист, которая приписывают современного стандарта языка на основе современной стандарт И Аукционтии.
3. Аугустинас Янтис (1886-1972) - тыл историятын, структуратын уонна диалектарын үөрэтэр Литв тылын үөрэтэр бөдөҥ фигура.
4. Винкас Креев- Мицкявичюс (1882-1954) - стандартнай да, диалектнай да формаларга элбэхтик суруйар элбэх ахсааннаах автор.
5. Жигимантас Кузьминскай (1898-1959) - литовскай тылын кодификациятыгар үлэлээбит, грамматика быраабылатын оҥорор уонна тылдьытын бастакы сүһүөх тылдьытын оҥорорго үлэлэспит уһулуччулаах лингвист.

Литовскай тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Литовскай тыл Балтийскай тыл ыалын чилиэнэ буолар. Бу-даҕааһын аат уонна даҕааһын флексияларын, туохтуурдар араас тыҥааһыннарын туттуллаллар. Тылга эмиэ агглютинативнай морфология бөҕөтө олохтоммута. Тыл сүрүн бэрээдэгэ - субъект.

Литовскай тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Үчүгэй курсу эбэтэр бырагырааманы Булуҥ: тыл үөрэтиигэ дьиҥнээхтик тиэкиһи биэрэр анал программаны Булуҥ. Санаан көрүҥ, олохтоох колледжка занятиеҕа суруллуҥ, Литваҕа эбэтэр онлайн курсу боруобалааҥ.
2. Тылы үөрэтии кинигэтин ылыҥ: тыл үөрэхтээһинин кинигэтигэр инвестициялааһын эһиэхэ литовскай грамматика уонна тыл саппааһын бары төрүттэрин баһылыырга көмөлөһүөҕэ.
3. Литературнай музыканы истиҥ уонна көрүҥ: литовскай тыл дорҕоонун уонна айымньытын кытта билсиҥ, Литва музыкатын истэн, телевизионнай шоуну уонна киинэлэри ырытыҥ.
4. Практикаланыҥ: практика его идеальное делает! Саҥалыы саҥарыы, саҥарыы бэйэ өйдөбүлүн, сүүрүгүн чопчулаан саҥарыы салҕанан бара турар. Олохтоох дьон араас тыллары этэллэрин истиэххитин эмиэ сөп.
5. Тылгытын Булуҥ, практикаҕытын үллэстиҥ: тыл албыннааһын сайтыгар холбоһуҥ эбэтэр литовскай тыл нуорматын тутуһааччылары Булуҥ, кэпсэтии үөрүйэхтэригэр көмөлөһүҥ.
6. Араас ресурсалары туһаныҥ: биир ресурсанан муҥурданымаҥ. Веб- сайт приложениятын уонна веб- сайты туһаныҥ, дубук эбэтэр оноруу курдук. Уваровскай тыл уонна култуура туһунан кэпсэнэр көдьүүстээх көмөнү уонна видео- устуоруйаны эмиэ булуоххутун сөп.