Томтор Мари Эстонскай Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Эллэй тылыгар тылбаас аан дойду үрдүнэн элбэх тэрилтэ тутаах сорҕото буолар. Эстония тылыгар текстэр идэтийбит тылбаастара Эстонияҕа бэйэтин потенциальнай эбэтэр баар клиент базатын кытта бодоруһар баҕалаах компаниялар улахан көмөнү оҥоруохтарын сөп.

Эстония олохтоохторо үксэ Эстония олохтоохторун саҥарар финскэй- чорскай тыл. Он имеет своим набором набором и очень четкой грамматикой. Ол курдук, эстон тыла тылбаастанар опыттаах тылбаасчыт ирдэнэр, кини нюстарыгар да үчүгэйдик ырытыллар.

Эстония тылыгар тылбаас бырайыагын ырытан көрдөххө, чуолкай уонна чуолкай уонна чуолкай бодоруһуу бастакы суолталааҕа улахан суолталаах. Тылбаас оригинальнай иһитиннэрии, ханнык баҕарар сыыһа- халты эбэтэр сыыһа- халты туттуу интэриэстээх өрүттэр икки ардыларыгар дьыалабыай сыһыан уустугурарын чуолкай өйдүөхтээх. Ол иһин тылы, кини нюстарын дириҥ өйдөбүллээх тылга тардар ордук.

Өссө биир дьоһун ситиһиибитинэн тылбаас сыаната буолар. Сыаналар бырайыак суһал буолуутуттан, текст уһуна, бэлиитикэ уонна да атын уратылартан көрөн улаханнык араастаһаллар. Талбыт тылбаасчыт эрэллээх, өйдөөх, толкуйдаах буолан тахсара улахан суолталаах.

Профессиональнай көһөрүллүбүт текстэр ханнык баҕарар бизнескэ ситиһиилэри, ону сэргэ дойдуга клиеннэри уонна партнердары кытта ыкса сыһыаны олохтуурга наадалар. Саха тылын эрэллээх тылбаасчыта иһитиннэрии чуолкай уонна туох да сыыһа- халты туттулларын, ханнык баҕарар бизнеһи ситиһиилээхтик салайыыга сүрүн кылаат буоларын ситиһэргэ көмөлөһүөн сөп.

Эллэй омуга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Эстония тылыгар сүрүннээн Эстонияҕа, Латвияҕа, холбоһуктаах Штаттарга, Канадаҕа уонна Россия үрдүнэн намыһах бөлөхтөр бааллар.

Эстон тылын историята хайдаҕый?

Эстон тыла Европаҕа саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ, устуоруйата таас үйэлэргэ барар. Кини чугас аймахтара Ураллааҕы тылларыгар сыһыаннаах финскэй уонна Венгрия тыллара буолаллар. Эллэй тылын туһунан эрдэтээҥи ахтыылар 13- с үйэҕэ ааҕыллаллар, 1525 с. бу тылынан бастакы кинигэтэ бэчээттэммит.
16- с үйэҕэ Эстония тыла немецтэр сабыдыалын бары тургутан көрбүтэ, тоҕо диэтэххэ, үгүс немецтэр Эстонияҕа көспүттэрэ. 19- с үйэҕэ эстон тылын баһыйар үгүстэрэ Россия империятын сабыдыалыттан региоҥҥа кыратык саҥарар кыахтаммыттара.
Иккис аан дойду сэриитин бүтэрбитин кэннэ Эстония официальнай тыла буолар, онно аан дойду үрдүнэн мөлүйүөнтэн тахса киһи саҥараллар. Кэнники сылларга бу тыл бэйэтин көлүөнэтин илдьэ сылдьар: кинилэр эдэр көлүөнэни баһылыыллар, оттон араас омук курстара онлайн доступностаах буолаллар.

Уп- 5 киһилээх, эстон тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Фридрих Роберт Фельман (1798-1850) - эстон тылын стандартыгар үлэлээбит поэт уонна лингвист.
2. Якт (1839-1907) – эстон суругун тутулуга суох буолуутун салайбыт пастор уонна лингвист.
3. Йоханес Аавик (1880-1973) - биллиилээх лингвист уонна грамматик, ону ааһан Эстония грамматикатын уонна орфографиятын стандартаабыта.
4. Юхан Лив (1864-1913) - эстонскай тылынан элбэхтик суруйбут поэт уонна литературнай деятель.
5. Яан Кросс (1920-2007) - эстон тыла аныгы, новаторскай ньыманан туһалаабыт биллиилээх прозаик.

Эстон тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Эстон тыла-агглютинативнай, слитнэй тыл. Кини морфологическай уустук структуралаах,баар 14 түһүк тиһигиттэн икки, икки аспектартан уонна түөрт киэптэн. Судургу, үс тыҥааһыннаах уонна икки куоластаах туохтуурдар тиһиктэрэ. Тыл бэрээдэгэ араас өҥнөөх курдук.

Эстон тыла ордук сөпкө үөрэтэрий?

1. Төрүт үгэһи үөрэтииттэн саҕалааҥ. Эстон алфавиты кытта билсэн, буукубалары сөпкө этэргэ үөрэниҥ. Алфавиты билии ханнык баҕарар тыл тирэҕинэн буолар уонна сөптөөх тылга эрэллээхтик сыһыаннаһаргытыгар көмөлөһөр.
2. Истиҥ уонна этиҥ. Истибит тылгыт хатылаан, хатылаан истэргитигэр саҕаланыҥ. Бу тылгытын кытта билсиһэргитигэр уонна тылы үчүгэйдик өйдүүгүтүгэр көмөлөһөр. Готовцев, готоворите, начнее говориться на этом языке, даже это только семья и друзья.
3. Ааҕыҥ уонна суруйуҥ. Понимание с эстонской грамматикой и начините простые предложения на эстонском языке. Алҕаһы оҥорор куттанымаҥ! Кинигэлэри, ыстатыйалары ааҕыы ону сэргэ тылгытын өйдүүр ордук.
4. Технологияны туһаныҥ. Используют приложению языка, подласты и видео, чтобы обучать эстонский язык. Бу эһиэхэ тыл саппааһын кэҥэтэргэ уонна тыл араас этиилэригэр туһана үөрэнэргэ көмөлөһөр.
5. Тылы туттааччыны кытта практикаланыҥ. Онлайн эбэтэр сирэй көрсөн кэпсэтэр тыллары булар ураты ньыма. Кинилэри көннөрөргө уонна балаһыанньаны хайдах тупсарыаххытын сөбүн туһунан төттөрү сибээһи биэрэргэ көрдөстө.