Томтор Мари Венгрия Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Венгрия тылбааһын суолтата

Венгрияҕа 13 мөлүйүөн киһи саҥарара, официальнай тыл буолар. Ол түмүгэр кэнники сылларга Венгрия тылыгар үрдүк хаачыстыбалаах өҥөлөргө наадыйыы биллэ улаатта. Бу Венгрия нэһилиэнньэтин ахсаанын улаатыннарыы аан дойду эргиэнин кытта сибээстээх.

Венгрияҕа бизнеһи эбэтэр кинини кытта ыытар баҕалаахтарга Венгрияттан уратылаах тылбаасчыттарга олус наадалаах. Сөптөөх тылбааһа суох потенциальнай кыахтары уонна сыаналаах информацияны ырыынак туһунан таһаарыахха сөп. Ол төрүөтүнэн Венгрияҕа ситиһиилэрин хааччыйаары, хаачыстыбалаах тылбаастары инвестициялааһын улахан суолталаах.

Венгрия тылын кытта тылбаас өҥөтүн биир сүрүн уратытынан кинилэр чопчу наадаларыгар толору адаптацияламмыттарын буолар. Тылбаасчыттар тыл нюанстарыгар болҕомтолорун ууруохтарын сөп, бизнес- сибээс өҥөтүн оптимизациялыырга уонна максимизациялыырга көмөлөһүөхтэрин сөп. Ону таһынан профессиональнай тылбаастар бары докумуоннарга чопчу уонна сөбүлэһиилэри биэрэллэр, тыл эрэ буолбакка, контекска уонна коммерческай быһаарыыны биэрэллэр.

Венгрия тылыгар тылбаас өҥөтүн туһанааччы хампаанньа бу тылынан наадалаах билии- көрүү, уопут атастаһыыта улахан суолталаах. Маны оҥорор бастыҥ ньыма - урукку клиеннэртэн рекомендация көрдүүр, ону тэҥэ туһааннаах тэрилтэлэр сертификаттарын көрдүүр. Ону таһынан тылбаасчыт Венгрия, тылбаасчыт тылбаасчыт Венгрия да, тылбаасчыт тылын- өһүн чопчу тылбааһын мэктиэлээн тылын- өһүн уонна культуратын көрдөрөр суолталаах.

Венгрия тылыгар чуолкай тылбаас суолтата улахан. Тылбаастанар чааһынай дьон хампаанньалара уопуттаах, сертификациялаах тылбаасчыттары кытта бу тылынан хаачыстыбалаах өҥөнү биэриэхтэрин сөп. Инньэ гынан кинилэр иһитиннэриилэрэ чопчу бэриллиэ уонна тус сыаллаах аудиторияҕа чэпчэкитик өйдөнүөҕэ диэн мэктиэлиэхтэрин сөп.

Венгрия тылынан ханнык дойдуларга этэллэрий?

Венгрияҕа, сүрүннээн Венгрияҕа, ону тэҥэ Румыния, Украина, Сербия, Хорватия, Австрия уонна тыл сорох чаастарыгар саҥараллар.

Венгрия тылын историята хайдаҕый?

Венгрия тылын историята 9 үйэ анараа өттүгэр барар, мадьярскай омуктар киин Европаҕа көһөн, билиҥҥи Венгрия территориятыгар олохсуйан барбыттар. Бу тыл Урал тыла финскэй уонна эстонскай тыллары кытта ыкса ситимнээх буолар диэн ааҕыллар.
Венгрия тылын туһунан бастакы суругунан биһиги эрабыт 896 сылын кэриҥэ биллэр, мадьярскай омуктары баһылаабыт византий императорыгар Лев Ви диэн былыргы византскай тылынан сурук суруйбуттар. Кэлин тыл атын тыллар сабыдыалларынан балачча уларыйыылар тахсыбыттара, ордук латыштар уонна немецтэр бааллара, араас диалектар баар буолбуттара.
16- с үйэҕэ Венгрия официальнай тыллаах буолла, онтон ыла баччааҥҥа диэри оннук хаалар. Бу тыл үйэтин тухары сайда турбута, билигин бу киин Европаҕа биир саамай тарҕаммыт тыллартан биирдэстэрэ.

Венгрия тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Миклош Кальман: Венгрия литературнай тылын аҕата, аныгы Венгрия суругун төрдүн ууран, аан бастакы Венгрия грамматикатын уонна тылдьытын оҥорбута.
2. Ян Арани: 19 үйэтээҕи Поэт, Венгрия тылын сөптөөх туһаныы саҥа быраабылатын олохтообут "Кыһыл көмүс венгр тыла" ("Золотая Венгрия тыла") айбыта.
3. Ференц Кельмей: Венгрия национальнай гимнын автора, бэйэтин айымньыларынан Венгрия литературатын уонна поэзия сайдыытыгар кылааты киллэрбитэ.
4. Шандор Петефи: Венгрия литературатыгар культовай фигура, Венгрия литературатыгар улахан оруолу оонньоото, поэтическай стильи оҥорон, үгэс буолбут саҥаны кытта дьүөрэлэһэр Венгрия тылын билиҥҥи форматын үөскэтиигэ сүҥкэн оруолу оонньоото.
5. Эндр Ади: 20- с үйэ биллиилээх поэта, кини бүгүн Венгрия тыла хайдах туһанылларын быһаарарга көмөлөспүт хас да уус- уран, поэтическай айымньылары суруйбута.

Венгрия тылын структурата хайдаҕый?

Венгрия тыла-Урал тыла. Кини структурата 14 араас аһаҕас уонна сөбүлэһиннэрии фондаларынан быһаарыллар, оттон тыл сүрүн бэрээдэгэ-Субъект-объект. Бу агглютинативнай уонна суффикстарга олоҕурар, ол аата биир тылга элбэх суолтаны этиигэ хас да суффикс эбиллэр. Холобур, "эспиэрдэр" диэн төрдүттэн уонна 4 суффикс: "- ик,- эгэ, эгэ" диэн төрдүттэн турар. Бу суффикстары төрүт тылынан эбэн, араас этиини "өснек" (кинилэр аһаталлар) эбэтэр "есзик" (кини/кини) курдук этиилэр оҥоруохха сөп. Ону таһынан Венгрия тылыгар 14 бириэмэ уонна 16 түһүк баар, бу аан дойдуга барытыгар бэйэтин уустук систематын үөскэтэр.

- Саамай сөптөөх ньыманан венгр тылын хайдах үөрэтэҕитий?

1. Венгрия тылын эбэтэр онлайн- курс үчүгэй учебнигыттан саҕалааҥ. Курсу эбэтэр учебнигы Булуҥ, ол эбэтэр грамматика төрдүн чуолкайдык быһаарар уонна саамай суолталаах тыллары уонна этиилэри кытта билсэр.
2. Венгрия тылыгар матырыйаалларга тиэйиэххит. Венгрия хаһыатын ааҕыҥ, Венгрия киинэлэрин уонна тэлэбиидэнньэлэри көрүҥ, Венгрия музыкатын истиҥ, төрүт венгралары кытта бодоруһуҥ.
3. Венгрия тылын уруоктарын ылыҥ. Венгрия тылын уруоктарыгар сылдьыы-тыл көдьүүстээхтик үөрэтиигэ дьоһун хардыы. Квалификациялаах преподаватель эһиги айымньыгытын туһунан сыанабыл биэриэн сөп, грамматика эбэтэр тылдьыт саппааһын кытта көмөлөһүөххүт уонна бэйэҕит салгыы үөрэниэххитин сөп.
4. Практикаланыҥ. Утумнаах практика - Венгрия тылын үөрэтиигэ прогресс ситиһэргэ күлүүс буолар. Нэдиэлэҕэ хаста да дьарыктана сатааҥ, оннооҕор ити барыта 10 мүнүүтэ буоллаҕына.
5. Венгрия тылынан көрсүһүүгэ холбоһуҥ. Венгрия тылын үөрэппит атын дьону кытта көрсүһүү-Доҕордоһуу, матыыптары хаалларыы ураты ньымата.