Томтор Мари Английскай Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Английскай тыл аан дойдуга ордук киэҥник тарҕаммыт уонна аан дойду үрдүнэн дьоҥҥо культуралар ортолоругар муостанан үлэлиир. Тылы мэһэйдэри туоратар тэрилтэлэр, правительстволар уонна тэрилтэлэр бииргэ үлэлээһиннэрин сыаннастарын билиннэхтэринэ английскай тылга наадыйыы улаатан иһэр.

Английскай тылга тылбаас процеһа биир тылынан суруллубут докумуону ылыныы уонна ону атын тылга туох да бастакы өйдөбүлүн сүтэрбэккэ уларытыы киирэр. Бу этиини тылбаастаатахха, эбэтэр икки араас тылынан бүтүн романы эбэтэр корпоративнай брифинг оҥорорго уустук курдук буолуон сөп.

Английскай тылы тылбаасчыттар араас инструменнарга уонна ньымаларга чуолкайдык тылбаастааһын ньымаларыгар сигэнэллэр. Кинилэр тылларын- өстөрүн дириҥник билиилээхтэр уонна суолталарын уонна тылларын- өстөрүн чопчу быһаарар дьоҕурдаахтар. Ону таһынан английскай тылынан тылбаастанар лингвистэр культурнай терминология, олохтоох уонна үгэһи дириҥник өйдүөхтээхтэр.

Английскай тыл көдьүүстээх тылбаасчыт буоларыгар үөрэх уонна практика сыллара ирдэнэр, үгүстэр тылбаасчыттар эбэтэр университеттар аккредитацияламмыт ассоциацияларыгар сертификацияны ааһалларын ордороллор. Бу сертификация кинилэр уопуттарын көрдөрөр эрэ буолбакка, кинилэр үлэлэрэ чопчу стандартарга сөп түбэһэрин, профессиональнай орган олохтообутун мэктиэлиир. Сертификация ону тэҥэ английскай тыл тылбаасчыттарыгар тиһэх разработкалыыр курска көмөлөһөр.

Английскай тылга тылбаас-бу араас араҥаттан дьону кытта бодоруһар уонна идеялары уонна опыт атастаһар сыаналаах үөрүйэх. Аан дойду глобализацияламмыт уонна хардарыта сибээстэһиилээх буоларынан, английскай тыл дьыалабыай, социальнай уонна политическай эйгэҕэ тылбаас улахан оруоллаах буолар.

Английскай тылга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Английскай тыл элбэх дойдуларга киэҥник тарҕанан, холбоһуктаах штаттары, Канаданы, Австралияны, Ирландияны, саҥа Зеландияны, Соҕуруу Африка, Ямайканы уонна Тиихэй акыйаан арыыларын киллэрэн туран, аан дойду үгүс дойдуларыгар киэҥ- куоҥ тыл буолар. Английскай тыл Индияҕа, Пакистаҥҥа, Филиппиналарга уонна Африка уонна Азия элбэх дойдуларыгар официальнай тыл буолар.

Английскай тыл историята хайдаҕый?

Английскай тыл арҕаа Германия тылын, протогерман тылын уопсай үгэстэриттэн үөскээн, төрүүр буолан, арҕаа Герман тылларыттан силис тардар. Бу тыл билиҥҥи Германия уонна Скандинавия территориятыгар н. э. 1000 уонна 500 сыллар ыккардыларыгар тэнийбит диэн ааҕыллар.
Онтон үйэлэр тухары хас да Герман диалектара сайдан, сорохторо англо- фриз, былыргы станг уонна былыргыесаксонскай буолбуттара. Былыргы Англияҕа биһиги эрабыт 1150 сылга диэри тыл этэ, кини билигин орто Англия диэн ааттанар эволюцияны саҕалаабыта. Бу көһө сылдьар кэм 1066 сыллаахха нормандскай ылыллыбыт французскай тыллары киллэриини бэлиэтээбитэ.
1300- с сыллар бүтүүлэригэр английскай тыл доминалия буолбута уонна француз уонна латиница күүстээх сабыдыалынан сылдьыбыта. 1500- с сыллар саҕаланыыларыгар английскай тыл бу формата билиҥҥи английскай тыл быһыытынан киэҥник биллибит уонна ылыныллыбыт тылларга кубулуйбута.
Билиҥҥи английскай тыл аан дойдуга соҕотох буолбатах этэ, ону туһаныы араас дойдуларга, регионнарга араастаһар. Холобур, Америка бастакы английскай английскай английскайтан 17- с үйэҕэ балайда уратылаахтар.
Билигин английскай тылга промышленнай революция кэнниттэн буолбут улахан культурнай уонна технологическай уларыйыылары кытта сибээстээн элбэх саҥа тыллар уонна этиилэр эбилиннилэр. Ону таһынан буортулаах коммуникационнай технологиялар уонна аан дойдутааҕы сырыыларын активизациялааһын эмиэ элбэх нологизмы аҕалбыттар. Онон английскай тыл аан дойдуга саамай киэҥник туттуллар буолла.

Английскай тылы үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Уильям Шекспир-английскайдыы саамай биллэр драматург, Шекспир декспират тыһыынчанан тыл уонна фразия ааттара билиҥҥэ диэри туттуллар.
2. Джеффри Чосер-орто ааптардартан биирдэстэрэ, кини үлэлэригэр тыл стандартыгар көмө оҥоһуллар.
3. Сэһэн Джонсон-английскай литератураны аҕатынан ааттаммыт сэһэн английскай тылдьытын бастакы түһүмэҕэ.
4. Джон Мильтон- кини эпическэй поэмата английскай тылга саамай дьайыылаах поэтическай айымньылартан биирдэстэрэ буолар.
5. Уильям Тудейл-английскай Реформация тутаах фигурата, кини Библияны английскай тылга английскай уонна грек источниктарын кытта тылбаастаабыт бастакы киһи этэ.

Английскай тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Английскай- аналитическай тыл, ол аата төрүт морфемаларга туспа төрүт тыллары, эбэтэр суолталаах единицаларга араарар. Тыл бэрээдэгин, грамматическай төрүөҕүн буолбакка, этиигэ туттуллар тыллары кытта сибээскэ ыйар. Английскай тыл эмиэ субъект принцибинэн этиилэри бэрээдэктиир балачча кытаанах синтаксическай структуралаах. Ону таһынан английскай тылга хас да даҕааһын туттуллар ааттар ааттарын судургу бэрээдэгэ туттуллар.

Английскай тылы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Былааны оҥоруҥ. Хас нэдиэлэ аайы английскай тылы үөрэтиигэ төһөнү аныаххытын уонна хас бириэмэни барыаххытын баҕараҕыт диэн быһаарыҥ.
2. Төрдүттэн саҕалаа. Базовай грамматиканы уонна тылдьыты үөрэтиҥ, ону тылга саҥарар уонна өйдүүргэ наадалаах базовай грамматиканы үөрэтиҥ.
3. Таһаҕаһы тиэйдиҥ. Бу тылынан тулалыыр ньыманы буларга кыһаллыҥ. Киинэлэри көрүҥ, ырыалары, матыыптары истиҥ, ону тэҥэ английскай тылынан кинигэлэри, сурунааллары ааҕыҥ.
4. Дьону кытта кэпсэтиҥ. Санаан көрүҥ, онлайн кылаастарга эбэтэр английскайдыы тылынан тылбаастанарга дьүөрэлэһиэххэ.
5. Онлайн- курстары ааһыҥ. Английскай тыл структурнай уонна умсугутуулаах ньыманан үөрэтэргэ көмөлөһүөн сөп онлайн- курстар уонна салайааччылар элбэхтэр.
6. Практикаланыҥ. Күн аайы английскайдыы кэпсэтэргэ, сурукка- бичиккэ туттарга бириэмэҕитин биэриҥ. Оннооҕор бу аҕыйах мүнүүтэҕэ эрэ буоллаҕына, эһиги графигын тутуһаҕыт уонна олоххо киириэххит диэн эрэниэҕиҥ.