Томтор Мари Немецкэй Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Өскөтүн английскай тылыгар немецкэй докумуону тылбаастыыр ньыманы көрдүүгүт буоллар, немецкэй тылбаас өҥөтө эһиэхэ көмөлөһүөн сөп. Немец тыла Европаҕа дьыалабыай да, бэйэ бодоруһуутугар да дьоһуннаах тыл буолар. Онно Германияҕа, Австрияҕа, Швейцарияҕа, Швейцарияҕа уонна Лемксембурга, ону тэҥэ Бельгияҕа, Италияҕа, Францияҕа уонна да атын дойдуларга мөлүйүөнүнэн киһи этэллэр. Чопчу тылбаас өҥөтүн түмүгэр немец тылыгар улахан ирдэбил туһанар.

Дьыала немецкэй фактордары кытта тылбаас өҥөтүгэр тиийдэҕинэ, аҕыйах фактордары учуоттуохха наада. Бастатан туран, көһөрүү уонна тылбаас өҥөтүн бастыҥ туруорааччыны талар сыалтан быһаарсыахтааххыт. Холобур, юридическай докумуоҥҥа веб- сайтка көһөрүү атын тиип наада. Тылбаас өҥөтүн авторитетнай поставщига көрдүүгүт чопчу тииптээх тылбаасчыттарга биэрэр кыахтаах буолуохтаах. Ону тэҥэ тылбаас уонна локализация икки ардыларыгар араастаһыыны өйдүүрэ улахан суолталаах. Тылбаас тиэкиһи биир тылтан атын тылынан өйдөбүнньүк биэриини бэлиэтиир, ол кэмҥэ локализация регионнааҕы уонна культурнай уратылары учуоттуур, тылбааска сыһыаннаах буолуон сөп.

Немецкэй тылтан тылбаасчыт таллаҕына английскай тылтан немецкэй докумуоннары тылбаасчыт таллаҕына киһини көрдүүр улахан суолталаах. Профессиональнай тылбаас өҥөтө базовай корректураны уонна редактирование киллэриэхтээх, көһөрүллүбүт докумуон уруккутун курдук чуолкайдык өйдөнөр, өйдөнөр уонна сүтэрбэт. Тылбаасчыт өҥөлөрүн талыыга рекомендация уонна квалификацияларын бэрэбиэркэлиир улахан суолталаах, ону тэҥэ тылбаасчыт немецкэй диалектары уонна кэпсэтиилээх этиилэри кытта билсиһэрин итэҕэйдэ.

Дьыала немецкэй докумуоннары көһөрүүгэ тиийдэҕинэ, ону тэҥэ форматацияҕа ханнык баҕарар чопчу ирдэбиллэргэ болҕомто ууруллара наадалаах. Докумуон анал форматированиелаах буоллаҕына, испииһэк да быһыытынан, тылбаастан сөпкө оңороллоро наадалаах. Это помогает гарантируют, что информация представляет чуолко и разработкой версии.

Немец тылыгар тылбаастанар бириэмэни сөпкө туһанан, тэрилтэлэр докумуоннарын чопчу тылбаастыылларын уонна ыарахан алҕастары куоттаралларын мэктиэлиир кыахтаахтар. Английскайы кытта тылбаас уопуттаах профессиональнай тылбаасчыттар норуоттар икки ардыларынааҕы клиеннэри уонна партнердары кытта көдьүүстээхтик кэпсэтиигэ көмөлөһүөхтэрин сөп.

Туох дойдуларга немецтии тылынан саҥаралларый?

Немецкэй Германия, Австрия, Швейцария, Лихтенштейн, Ликсембург уонна Италияҕа Соҕуруу Трирь официальнай тылларынан буолаллар. Бу эмиэ Бельгияҕа (Фламанд регионугар), Хотугу Рейне- Вестфалия уонна да атын чаастарыгар официальнай тыл. Немецтэргэ эмиэ Францияҕа Эльзас уонна Лотарингия курдук Илиҥҥи Европа сорох чаастарыгар Польша, Соҕуруу Ютландия Данияҕа, Чехия Республикатыгар уонна Венгрияҕа сорох пограничнай оройуоннарга этэллэр. Ону таһынан немец тыла Италия, Румыния, Казахстан уонна Намибия сорох чаастарыгар аҕыйах ахсааннаах тылларынан билиниллэр.

Немецкэй тыл историята хайдаҕый?

Немец тыла Европаҕа саамай былыргы тыллартан биирдэстэрэ. Кини Протогерман, былыргы Европа Герман норуоттара кэпсэппит протогерман тылыттан тахсыбыта дииллэр. Биһиги эрабыт 2- с үйэтигэр үйэлэрин тухары сайда турар хас да араас диалектарга сайдан испитэ.
Их үйэҕэ Герман биистэрэ Улуу Карл былааһын кытта холбоһон, кинилэр тыллара стандарт хоһугар кубулуйан эрэр. ХІ үйэлэргэ уус- Алдан уонна Үөһээ Бүлүү уонна Үөһээ Бүлүү улуустарыгар уонна Австрияҕа тыл сүрүн тыл быһыытынан көстүбүттэр.
14- с үйэҕэ кинигэ бэчээттэниитэ уонна бэчээт станцията тахсыыта стандартка көмөлөспүт уонна бу тылынан сурук- Бичик уонна кэпсэтии быраабылатын олохтообут "Гримма сокуона" курдук үлэлэри бэчээттииргэ аҕалбыттар.
Аныгы немец тылын чинчийии уонна үөрэтии кэмигэр саҥа лиэксикэни уонна судургутутуулаах грамматиканы киллэрии саҕаламмыта. 19- с үйэҕэ немец тыла кодификацияламмыт, онтон Үөһээ Бүлүү уонна Үөһээ Бүлүү тыллара дойду официальнай тылларынан буоллулар. Бу тыл билигин аан дойдуга биир саамай тарҕаммыт тыл буолар.

Немецкэй тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Мартин Лютер (1483-1546): Мартин Лютер аныгы немец тылыгар тылбаастаан, Библияны немецкэй тылга көһөрөн, ол бириэмэ икки сүрүн немецкэй диалегын оҥорууга туһаныллыбыт: Үөһээ уонна Аллараа Бэстээх. Кини сабыдыала билиҥҥэ диэри немец тылын структуратыгар уонна таба суруйууга дьайар.
2. Иоган Вольфганг фон Гете (1749-1832): Гете биллиилээх поэт, драматург уонна романист этэ, немец тылын араас диалектарын биир стандартизированнай тылга холбоһон үлэлээбитэ. "Злорадство", "вельтшмерц" уонна "ландскнехт"курдук немецкэй тыллары эмиэ толкуйдаабыта. Кини үлэтин аан дойду үрдүнэн немец тылын илдьэ сылдьар дьон үөрэтэллэр.
3. Генрих Гиммлер (1900-1945): Гимлер немец тылын сайдыытыгар улахан кылааты киллэрбит национальнай чиновник этэ. Кини саҥа тылы толкуйдаан, урукку идеологияҕа сөп түбэһэрин, режими суулларбатын мэктиэлээн, национальнай идеологияҕа сөп түбэһэрин итэҕэтэргэ саҥа суолтаны биэрэрэ биллэр этэ.
4. Ульрих Аммон (1937-2006): Аммон немец тылын сайыннарар лингвист этэ. Кини грамматикаҕа учебниктары суруйбута, 1982-2006 сс. Саха тылын научнай чинчийэр уонна докумуонун ассоциациятын президенинэн үлэлээбитэ.
5. Франц (Фредерик) Кэмпэндээйи (1945 -): кэмпэ - немец тылын сайдыытыгар боччумнаах кылааты киллэрбит немец лингвиһэ, ордук синтаксис көрүүтүттэн. Немецкэй синтаксиһынан элбэх кинигэни суруйбута уонна теориятын оскуолаҕа хайдах үөрэтэргэ улахан сабыдыаллаабыта.

Немец тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Немец тылын структурата слитнэй тыл курдук суруйуохха сөп. Ол аата онно синтетическэй да, синтетическэй да тыллар элеменнэрэ туһаныллаллар, ол түмүгэр кини тыҥааһыннаах, элбэх ахсааннаах уонна элбэх тыл холбоһугун көмөтүнэн үөскүүллэр. Ону таһынан немецтии тылынан түөрт сүрүн түһүк баар (ааттыыр, арыгы, төрүт уонна төрүт түһүк), оттон туохтуурдар сирэйдэригэр- харахтарыгар, киэптэригэр уонна киэптэригэр сөп түбэһиннэрэн оҥоһуллаллар.

Немецкэй тыллары ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Онон немецкэй тыллары үөрэтэргэ бастыҥ ньыма-бу кини тиэкиһэ төһө кыалларынан таһыллыа. Немецтии тылынан дьону кытта бодоруһуҥ, немец телевидениетин уонна киинэтин көрүөҕүҥ, немецкэй радио истиэҕиҥ. Немецкэй тыл носителин кытта бириэмэни ыытыҥ уонна кинилэри кытары немецтэр тылларыгар кэпсэтиҥ.
2. Немец тылын үчүгэй учебнига ылыҥ: үчүгэй учебник эһиэхэ грамматиканы уонна тылдьыты кытта көмөлөһүөн сөп, ону тэҥэ эһиги үөрэппит практикаҕытыгар эмиэ көмөлөһүөххүтүн сөп.
3. Саҥарыы-саҥарыы-саҥарыы-эһиги өйдөһүүгүтүгэр күлүүс. Саҥа тыллары уонна этиилэри үөрэтии хайаан да эһиги итэҕэйбэккитигэр эрэмньилээх буолуҥ.
4. Онлайн ресурсаларын туһаныҥ: онлайн онлайн инструменнара бааллар, кинилэр эһиэхэ немецкэй тыллары үөрэтиэхтэрэ. Веб- сайты уонна приложения, предлагающие интерактивные упражнения, аудиозаписи носителей немец тылын и другие ресурсы, которые вам учить и практикалась.
5. Технологиялары туһаныҥ: араас приложениялары, күүһү уонна да атын ресурсалар бааллар, олорго олоҕурбут технологияларга олоҕуран, тыл үөрүйэхтэрин тупсарарга көмөлөһүөхтэрэ. Эһиги тылгытын технологическай импульс үөрэтиигэ утумнаахтык туһанарга холонуҥ.
6. Тыл уларыйыытын программатыгар холбоһуҥ: тыл албыннааһын программата-бу немец тылын илдьэ сылдьар уонна саҥарар саҥатын тупсарар туйгун кыах.