Томтор Мари Араб тыла Тылбаастаа

Горно-марийский язык является уникальным диалектом финно-угорской языковой семьи и в основном используется меньшинством горно-марийского народа, населяющим регионы России, Эстонии и Финляндии. Ити төһө да аҕыйах ахсааннаах буоллар, хайа-Мари омук культурнай уратытыгар наһаа улахан суолталаах. Онон бу тылы харыстааһыҥҥа Горнайтан көһөрүү өҥөтүн курдук инициатива көмөтүнэн өссө болҕомто ууруллар.

Кэнники сылларга марийскайы кытта тылбаас өҥөтө билигин даҕаны биллэ илик. Бу сороҕор хайа тылын маркер быһыытынан уратытын, ону тэҥэ онлайн тылбаас өҥөтө киэҥник тарҕаммытын кытта сибээстээх. Онлайн- тылбаас өҥөтүн туһаннахха, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон аан дойду үрдүнэн араас тылынан саҥарааччылары кытта бодоруһуохтарын сөп. Ону таһынан онлайн- тылбаас өҥөтө эмиэ Горнай Марияҕа суруллубут дьоһун докумуоннары уонна литератураны көһөрүүнү атын тылларга туһаныахха сөп.

Горнайтан тылбаасчыт өҥөтүнэн араас ньыманан туһаныахха сөп. Холобур, кинилэри бу тылы билбэт дьоҥҥо анаан хайа- Мари тылын актердара кыттыылаах киинэлэргэ эбэтэр тэлэбиидэнньэни оҥорорго туһаныахха сөп. Кинилэр эмиэ төрөөбүт тыл, юридическай докумуоннар уонна оннооҕор оскуола учебниктара, Горнай мари тылынан тылбаас курдук дьоһун суолталаах докумуоннары тылбаастааһыҥҥа туһаныахтарын сөп. Маны таһынан хайа- марийскайы кытта тылбаас өҥөтүн туһаныы эмиэ ити тылынан саҥарар, эбэтэр тылдьыты уонна учебниктары оҥорорго туһаныллыан сөп.

Горнайтан тылбаас өҥөтө бу дьоһун тылы харыстааһыҥҥа тугунан да сыаналаммат өҥөнү оҥороллор. Литератураны, киинэлэри уонна да атын суолталаах докумуоннары Горнай марийскайдыы тылбаастаан, Горнай тылын илдьэ сылдьар дьон атын омуктары кытта бодоруһуохтарын сөп. Горнайтан көһүү өҥөтүн бэрийэн, дьон- сэргэ бу умсугутуулаах тылы кытта билсэр, ол эрээри кини тыыннаах хаалыытын инникитин хааччыйарыгар көмөлөһөр.

Хайа дойдуларга Горнайга ханнык дойдуларга этэллэрий?

Горнайга Арассыыйа уонна Беларусь тылларыгар этэллэр.

Хайа-Мария тылын историята хайдаҕый?

Хайа- Мари тыла-Арассыыйа хайа омуга диир Урал тыла. Бу тыл аан бастаан 17- с үйэ ортотугар докумуон оҥоһуллубута, нуучча чинчийээччилэр уонна учуонайдар бу региоҥҥа Марий омугун айанныыр туһунан отчуоту оҥорон барбыттара. 19 үйэ саҕаланыытыгар лингвистэр норуокка туһаныыны киэҥник тарҕатыыга уонна тарҕатыыга салгыы докумуонунан барбыттара. Сэбиэскэй былаас саҕана кини оскуолаларга үөрэммит уонна элбэх официальнай докумуоннарга туттуллубут буолан, бу тыл ахсаана лаппа улаатта. Сэбиэскэй Сойуус эстибитин кэннэ бу тылы сөргүтүү тохтоото, үгүс эдэр дьон үөрэтэллэр уонна туһаналлар.

Хайа тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Павел Чудинов-горно- марийский ученай, 1973 сыллаахха таһаарбыт хайа- марийского энциклопедиятын бастакы сүһүөх автора.
2. Павел Пентков-икки тылдьыт автора, олортон биирдэстэрэ 2003 сыллаахха, иккиһэ - 2017 с. бэчээттэммитэ.
3. Татьяна Рудина - Горнай тылын үөрэтэр бастакы курстарын тэрийээччитэ.
4. Юрий Макаров-Горнай лингвиһэ,1983 с. хайа- Мари тылын бастакы учебнига.
5. Анна Кузнецова-горно- марийского языка, тылдьыт уонна үөрэх матырыйаалларын грамматикатыгар хас да учебниктар автордара.

Хайа- марийскэй тыл структурата хайдах оҥоһулунна?

Мари тыла Урал тылларыгар, чуолаан волж- финскэй салаатыгар сыһыаннаах. Бу агглютинативнай тыл, ол аата суффикс эбэн этиигэ олоҕуран тылы үөскэтэр, грамматическай сыһыаны көрдөрөр. Холобур, контекска уонна эбиллибит суффикстан тутулуктанан биир эмиэ "кинигэ"," кинигэлэр "эбэтэр" кинигэ ааҕыы "диэн суолталаах буолуон сөп. Кини ону сэргэ аһаҕас дорҕоон дьүөрэлэһиилэрин туһанар, бу ойууну өйүүр тылга туһааннаах аһаҕас дорҕооннору уларытыыны ирдиир. Горнайга гендернэй уратыта суох, онтон атын финно- угорскай тыллартан киирии тыллар ахсааннара хааччахтаммытыттан, атын тыллартан киирии тыллары ылыы аҕыйаҕыттан ааҕыллар.

Хайа- Мари тылын ордук сөпкө үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Тылы үөрэтэргэ бастыҥ ньыма - ол кини төбөтүн кытта тиэйиллиэхтээх. Тыл грамматикатын, айымньытын уонна тылдьыт саппааһын туһунан өйдөбүлү ылаары, Горнай тылын илдьэ сылдьыҥ.
2. Алфавиты үөрэтиҥ: эһиги саҥа тылы уонна этиилэри үөрэтиэххит иннинэ Горнай Мари тылын алфавитын кытта билсэр улахан суолталаах.
3. Боростуой тыллартан уонна этиилэртэн саҕалаан: биир нэдиэлэ күнэ, нэдиэлэ күнэ, ону тэҥэ "дорообо", "көрсүөххэ диэри", "баһаалыста" уонна "махтал"курдук боростуой этиилэри өйүөххэ.
4. Клилл Мари: эһиги региоҥҥутугар кыаххыт баар буоллаҕына, онлайн- онлайн тыллары чинчийэр дьарыкка суруттарыаххытын сеп. Билиэххит дуо, ханнык эмэ олохтоох университеттар үөрэххэ туттарсаллар.
5. Эргиччи туттуҥ: саҥа тылы үөрэтиигэ сүрүн хайысха буолар. Күн аайы олоххо киирэргэ дьулуһуҥ уонна бу тылы күннээҕи олоххутугар киллэрэр ньымалары Булуҥ. Сахалыы Истиҥ- иһирэх тыллары, этиилэри умнумаҥ.

Араб тылыгар тылбаас суолтата улахан. Аан дойдуга саамай киэҥник туттуллар тыллартан биирдэстэрэ, араб, олох үгүс эйгэтигэр коммуникация төрүтэ буолар. Бизнес, политика, международнай сыһыан эбэтэр культурнай атастаһыы буоллун, арабскайтан атын тыллары тылбаастааһын уонна төттөрүтүн ситиһиилээхтик бииргэ үлэлииргэ улахан суолталаах буолуон сөп.

Бизнескэ дьыалабыай докумуоннары уонна корреспонденцияны чуолкайдыыр сатабыл ордук суолталанар. Арабы тыллаах дойдулар аан дойду экономикатын быстыспат сорҕото буолар буолан, Саха тылын көдьүүстээх кэпсэтиигэ, маркетиҥҥа уонна клиеннэри олохтооһуҥҥа наада. Ону таһынан, араб тылыгар тылбаас өҥөтүн билии табаары, өҥөнү оҥорууга олохтоох быһаарыылары ыларга көмөлөһөр.

Арабы кытта тылбаас политическай өттүнэн атын тылларга норуоттар икки ардыларынааҕы сыһыаны сайыннарарга уонна бары өттүнэн биир долгунунан буолалларын хааччыйарга үгүстүк наада. Араб тылыгар тылбаас араас интэриэстэри уонна көрүүлэри чиэстээһинин хааччыйыыга - атыы- эргиэн сөбүлэһиилэрин уонна тас бэлиитикэни көрүүттэн эйэлээх кэпсэтиилэри ыытыыга тиийэ дьоһун оруолу ылар.

Культурнай былааҥҥа араб тыла историяны, литератураны, поэзияны, религияны уонна ускуустубаны өйдүүргэ наада. Тиэкистэри, сонуннары киэҥник тарҕатар средстволары, сурук- Бичик уонна уус- уран кэпсэтии көмөтүнэн бу норуоттар ураты культурнай үгэстэрин билиэхтэрин сөп. Холобур, "тыһыынча уонна биир түүн" курдук классическай араб литературатын английскай тылбаастара араб культуратын уонна кини үгэстэрин үөрэтиигэ интэриэстээхтэр.

Дьэ, медицина уобалаһыгар медицинскэй суруйуулары солбуйуу бу докумуоннары кэпэрэтииптиир кэмин лаппа аҕыйатар кыахтаах дьоһуннаах соругунан буолар. Ону таһынан ыксаллаах быһыыга- майгыга көмөлөһүөххэ сөп, медицинскэй персоналы ыарыы историятыгар уонна кини ирдэбиллэригэр түргэнник быһаарыахха сөп.

Бизнес уонна политикаттан литератураҕа уонна медицинаҕа тиийэ тылбаас суолтата араб тыла сыанабылга ыарахан. Квалификациялаах тылбаасчыттар култууралар икки ардыларыгар тыл- өс, дьэҥкэ уонна сокуоннай саастарын ситэ илик буолуохтарын наада. Компания, тэрилтэлэр, биирдиилээн дьон уонна навигацияны ситиһиилээхтик бодоруһан, аан дойду үрдүнэн навигацияны ситиһиилээхтик бодоруһуохтарын сөп.

Ханнык дойдуларга араб тылынан саҥаралларый?

Араб тыла официальнай тылларынан буолаллар: Бахрейн, Комор арыыларыгар, Чадаҕа, Дьиби, Египеккэ, Иорданияҕа, Кувейте, Ливанияҕа, Ливанияҕа, Маркокка, Омане, Палестинаҕа, Катараҕа, сомоҕо Аравияҕа, сомоҕолоһууга, Тунистаҥҥа, холбоһуктаах Арабскай Эмиратахтарга уонна Йемее. Онно атын дойдулар сорох чаастарыгар холбоһуктаах Штаттар, Франция, Испания уонна Израиль чаастарын киллэрэн туран, этэллэр.

Араб тылын историята хайдаҕый?

Араб тыла икки тыһыынчаттан тахса сыл устуоруйаны хабар уһун уонна уһулуччу историялаах. Тылбыт былыргы семитскай диалектартан биирдэстэрэ сайдыбыта, кинилэр ааттарынан Аравий аравий арыытыгар биһиги эрабыт иннинээҕи 4- с үйэҕэ тахсыбыта дииллэр. Ол кэмтэн ыла бу тыл аан дойду атын чаастарыгар тарҕаммыта, ону туһаныы кээмэйэ Африка уонна чугастааҕы Илин сорох чаастарыгар ылыллыбыта.
Тыл олоҕун бастакы сылларыгар ислам 7- с үйэҕэ киириэҕиттэн ыла хас да улахан уларыйыылар тахсыбыттара. Ол тылга хас да саҥа тылы, этиилэри уонна грамматическай усулуобуйаны илдьэ, ону тэҥэ классик араб тылын туһаныы бөҕөргөөтө.
Кини бу кэм устатыгар аан дойду үрдүнэн тарҕаммыт буолан, араб тыла поэзия, философия уонна технология айымньыларын быстыспат чааһа буолбута. Кэнники кэмҥэ кини баай историятыгар билии- көрүү, уус- уран тыл быһыытынан тирэҕирэн үгүс научнай дисциплиналарга ылыллыбыта.

Саха тылын үөрэтиигэ саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Абу ал- Касим аз- Захири (9-10 үйэ) - аһыылаах грамматик, кини араб тылын, ол иһигэр "Китаб аль- Айн" ("билии кинигэтэ"), классическай Арабскай грамматикаҕа биир саамай инники уонна дьоһуннаах үлэлэриттэн биирдэстэрэ.
2. Ибн Кутайба (828-896 сс. н. э.) - араб грамматикатыгар уонна лингвистикаҕа 12 томнаах үлэ Арабскай грамматикаҕа уонна лингвистикаҕа "Китаб аш- ши Аш- шу' А " (поэзия кинигэтэ уонна поэзия кинигэтэ).
3. Аль- Джахиз (776-869 сс. н. э.) – тапталлаах литературнай деятель уонна историк, кини үлэлэригэр грамматикаттан зоологияҕа тиийэ элбэх тиэмэлэр көрүллүбүттэрэ.
4. Аль- Халиль ибн Ахмад (717-791 сс. н. э.)-лингвист уонна учуонай, ким лингвистическая система, "Китаб аль- Айн" (билии- көрүү кинигэтигэр) туһаныллыбытын билии кинигэтигэр киэҥник ылыныллыбыта.
5. Ибн Мукффа (721-756 сс. н. э.) - аатырбыт тылбаасчыт уонна өрүттээх тылбаасчыт, араб тыла былыргы айымньыларын тылбаастыыллара.

Араб тылын структурата хайдах оҥоһулунна?

Араб тылын структурата морфологияҕа уонна үөрэхтээһиҥҥэ олоҕурар. Тыл үксэ тылга үс сүһүөхтээх (үс өрүттээх) силиһэ буолар, ону ааһан араас аһаҕас дорҕооннору, дьүөрэлэһиилэри үөскэтэргэ сөп түбэһэр. Бу таһаарыылар аһаҕас уонна дьүөрэлэһиилэри уларытыыга, ону тэҥэ приставкалары эбэтэр суффикс эбии киллэрэллэр. Имигэстик араб тыла наһаа баай уонна хомоҕой тыллаах- өстөөх.

Араб тыла саамай сөптөөх ньыманан хайдах үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Идэтийбит инструктор Булуҥ. Оттон араб тыла саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххитин баҕарар буоллаххытына, бу үөрэттэрэр кыахтаах идэтийбит инструкторы булуоххут. Тыл грамматическай структураларыгар уонна нюанстарыгар тылы үөрэтиигэ уопуттаах инструкторы көрдөөҥ.
2. Араас ресурсалары туһаныҥ. Инструкторга үөрэтии - бастыҥ ньыманы сөпкө үөрэтиэххэ наада, ону тэҥэ атын ресурсалары, онлайн-курстары,онлайн видео уонна аудиоматериаллары. Ити хас да араас ньыманан билсиэххит, оччоҕо тылгытын өйдүөххүт диэн көмөлөһүө.
3. Практикаланыҥ. Соҕотох ньыма дьиҥнээх баһылыыр ньымата-ол мэлдьи туттуллуохтаах. Сурукка, кэпсэтиигэ, ааҕыыга уонна аудованиеҕа бу тылынан үөрэниҥ. Тылы үөрэтиигэ, Арабскай киинэлэри көрөн, тылы носители кытта сэһэргэһэн, араб музыкатын истэн холонуҥ.
4. Дьиҥэ, ону бэйэҥ холобургунан оҥоруҥ. Чем больше вы сможете персонализировать свой процесс обучения, тем лучше для вас. Өйдөө, ханнык ньымалар ордук үөрэх тииптэригэр сөп түбэһэллэр, сөп түбэһиннэрэн тылга сыһыанын үөрэтэллэр.